kutubhona

давлат фуқаролари бўлган зиммийлар ортидан жосуслик қилинадиган бўлса, бу жоиз эмас, ҳаромдир. Агар уруш ҳолатидаги кофирлар ортидан жосуслик қилинса – улар ҳақиқатдан уруш ҳолатида бўладими ёки ҳукман уруш ҳолатида бўладими, бунинг фарқи йўқ – бу мусулмонлар учун жоиздир. Халифага эса вожибдир. Мусулмонлар ва Исломий давлат фуқаролари ортидан жосуслик қилишнинг ҳаром эканлиги Қуръоннинг очиқ насси билан собитдир. Аллоҳ Таоло деди:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيراً مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا

«Эй мўминлар, кўп гумонлардан четланинглар! Чунки айрим гумонлар гуноҳдир! Ва жосуслик қилманглар» [Ҳужурот: 12]

Демак Аллоҳ Таоло бу оятда жосуслик қилишдан қайтарди. Бу қайтариш умумий бўлиб, барча жосусликни ўз ичига олади. Ўзининг ёки бошқа бировнинг фойдаси учун жосуслик қилиш бўладими, давлат, шахс ёки ташкилотлар фойдасига жосуслик қиладими, жосуслик қилаётган кимса ҳоким бўладими ёки оддий фуқароми, бунинг фарқи йўқ. Қайтариш шуларнинг ҳаммасини ўз ичига олади. Чунки оятдаги калом умумий бўлиб, жосуслик лафзи тўғри келадиган ҳар бир нарсани ўз ичига олади. Демак уларнинг ҳаммаси ҳаромдир. Аҳмад ва Абу Довуд Миқдод ва Абу Умомадан шундай деганини ривоят қилишди: Росулуллоҳ с.а.в. дедилар:

«إِنَّ الأَمِيرَ إِذَا ابْتَغَى الرِّيبَةَ فِي النَّاسِ أَفْسَدَهُمْ»

«Амир агар одамлар орасига шубҳа-гумон солишни истаса уларни бузади».

Энди шу ерда: мусулмон кишининг махфий хизмат идорасида ёки жиноий қидирув бўлимида ёки қиладиган иши жосуслик бўлган бошқа идораларда ишлаши жоизми? - деган савол туғилади. Бунга жавоб шуки, бунда қаралади. Агар бунда вазифа мусулмонлар ортидан ёки мусулмонлар каби давлат фуқаролари бўлган зиммийлар ортидан жосуслик қилиш бўлса, у жоиз эмас. Чунки у Қуръоннинг очиқ насси билан ҳаром қилинган. Мусулмон одам бундай жосуслик қилишдан ман қилинганидек зиммий ҳам бундан ман қилинади. Чунки дорул Исломда яшайдиган зиммийга ҳам Ислом ҳукмлари татбиқ этилади. Фақат бундан ақида ва ибодатларга тааллуқли нарсалар мустаснодир. Аммо агар вазифа юртларимизга мустаъмин бўлиб (омонлик сўраб) ва муоҳид бўлиб (аҳднома бўйича) кирадиган уруш ҳолатидаги